چرا
عربستان سعودی به یمن حمله کرد
ممکن است مایه شگفتی باشد که چرا عربستان سعودی از تقاضای عبد
ربه منصور هادی، رییس جمهوری کوتاه مدت یمن که از کشور خود فرار کرده، استفاده کرد
تا سریعاً به یمن حمله کند.
در واقع یمن هدف راحتی بود برای نشان دادن قدرت در منطقه
هنگامیکه آمریکا اساساً در حال ترک
این ناحیه است. نیروهای آمریکا و ناتو، افغانستان را
ترک کرده اند و
داعش و ایران در حال پر کردن خلاء قدرت هستند. همین وضعیت در پاکستان وجود دارد
کشوری که از عبور کاروانهای ناتو از خاک خود بهره می برد و خروج ناتو از افغانستان
تأثیر اقتصادی مهمی بر آن گذاشته است. وضعیت یمن به سعودی اجازه می دهد اتحادهای
تازه ای را مشابه آنچه با طالبان در روزهای جنگ با شوروی داشت، شکل دهد. البته،
امروز طالبان پاکستان، خود را با داعش متحد کرده است. همچنین داعش بسیاری از
جنگجویان طالبان در افغانستان را به خود جلب کرده است. در نتیجه، حرکت عربستان در
منطقه، رقابتی تنگاتنگ با داعش و ایران برای تسلط بر این بخش خاورمیانه است.
در عرض 9 ماه گذشته، به دلیل حرکات ضدآمریکایی داعش، که در
گذشته متحد عربستان بود، موقعیت عربستان در عراق و سوریه
به مخاطره افتاد و ایران خلاء موجود را پر می کند. همچنین نزدیک شدن آمریکا و
ایران، حضور بیشتر ایران را در خاورمیانه تقویت می کند. اما عربستان نفوذ خود را در
شیخ نشین های خلیج فارس، اردن، غزه، مصر و حتی لبنان دارد. اساساٌ عربستان و ایران
در این هنگام کاهش حضور آمریکا، برای تسلط بر منطقه در رقابت هستند و گروه های
افراطی نیز برای بدست آوردن سرزمین در تلاشند. سعودی ها تلاش کردند ادامه حضور
آمریکا را برای مدتی بیشتر در عراق با ارائه نفت ارزان
قیمت میسر کنند (1). با اینحال،
عربستان سعودی خوب می داند که همه این تلاشها ممکن است حضور آمریکا را قدری طولانی
تر کند اما آن روزهایی که آمریکا در مقیاس بزرگ نظامی در دو سوی ایران در عراق و
افغانستان حضور داشت، مدتهاست که به سر رسیده است. حتی اگر عربستان قیمت
نفت را همچنان پایین نگهدارد، دخالت
آمریکا چندان بیش از ابعاد کنونی افزایش نخواهد
یافت، مگر آنکه اتفاقی بسیار غیرمترقبه در منطقه روی دهد. جالب است اشاره
شود وقتیکه داعش نزدیکی آمریکا و ایران را
دیده، موقتاً جنایات ضدآمریکایی خود را
کاهش داده است.
در حال حاضر، چالش عربستان گسترش حضور خود در خاورمیانه از
طریق متحدان سنتی خود است.
سعودیها حتی تلاش کردند که گروه هایی نظیر
جبهه النصره را در سوریه
اصلاح کنند و سعی کردند گروه های
جدید طرفدار خود را در سوریه بوجود آورند، اما
همه این تلاشها شکست خورد. سرکشی داعش بزرگترین ضربه را به امید عربستان برای تسلط
بر منطقه وارد آورده است. این وضعیت بسیار شبیه زمانی است که القاعده سرکشی سبعانه ای را آغاز
کرد و با حملات یازدهم سپتامبر سال 2001 به آمریکا، لطمه بزرگی به عربستان در
خاورمیانه وارد کرد. (2).
در همین حال، بایستی در مورد برخی متحدان ایران در منطقه نظیر
حافظ اسد هم متذکر شد که برای ایران خسارت بوجود می آورند.
با اینحال ایران و عربستان
نمی توانند امیدوار باشند که خلافت خود را ایجاد کنند و مجبورند با متحدان خود برای
تسلط بر خاورمیانه
همکاری کنند.
اکنون عبد ربه منصور هادی متحد عربستان، و علی
عبدالله صالح رییس جمهوری پیشین یمن متحد ایران است؛ اما در سیاست این منطقه، عهدو
بیعت ها سریع تر از آنچه تصور می شود، تغییر می کند. در حال حاضر، حملات عربستان به
یمن برای نشان دادن عربستان بمثابه قدرت نظامی و اقتصادی
قوی در منطقه؛ و هدف فوری هم آوردن
پاکستان به عرصه جنگ برای تأمین پیاده نظام است. کمکهای لجستیکی آمریکا از این
عملیات نظامی بهترین کاری است که آمریکا می تواند برای عربستان انجام دهد تا که
خلاء حاصل از خروج آمریکا را پر کند تا که داعش نتواند از این خلاء بهره
گیرد.
برخی تحلیلگران معتقدند که یمن به ویتنام عربستان تبدیل خواهد شد. زمان نشان خواهد
داد که آیا این درگیری به درازا خواهد کشید یا اینکه آتش آن با تلاشهای مشترک ایران
و عربستان با میانجیگری آمریکا خاموش خواهد شد.
سام قندچی، ناشر و سردبير
ایرانسکوپ
پانویس:
متون برگزیده
It may seem strange why Saudi Arabia used the request of
Yemen's short-term president Abd Rabbuh Mansur Hadi, who had just fled the
country, to quickly attack Yemen. But Yemen was an easy target to show power in
a region where the US is basically leaving. US and NATO forces have left
Afghanistan and the power vacuum is being filled by ISIS and Iran. The same is
true for Pakistan which benefited a lot from NATO convoys going through that
country and their exit from Afghanistan has economic impact on Pakistan. Yemen's
situation positions Saudi to form new alliances similar to those it had with
Taliban in the days of fighting the Soviet Union in Afghanistan. Of course,
nowadays Pakistani Taliban is allying itself with ISIS. Also ISIS is attracting
many former Taliban fighters in Afghanistan. Therefore, Saudi's move in the
region will be a head to head competition with ISIS and Iran to dominate this
part of the Middle East.
In the last 9 months, due to anti-American moves of ISIS,
which used to be Saudi Arabia's ally, Saudi's position in Iraq and Syria has
been jeopardized and Iran has been filling the power vacuum. Also US
rapprochement with Iran will further strengthen Iran's presence in the Middle
East. But Saudi has its own influence in the Persian Gulf sheikdoms, Jordan, Gaza,
Egypt and even Lebanon. Basically Saudi and Iran vie for dominance in a region
when the US is leaving and the extremist groups strive to grab land. Saudi tried
to encourage the continuation of US presence in Iraq by keeping oil prices low
(1). Nonetheless, Saudi Arabia knows well that all these efforts may extend the
US stay a bit longer but the days when US was heavily involved militarily on the
two sides of Iran, in Iraq and Afghanistan, are long gone. Even if Saudi Arabia
continues to keep the oil prices low, US involvement will not increase much
beyond its current dimensions, unless something drastic happens in the region.
It is interesting to note that ISIS, seeing US and Iran's rapprochement, has
temporarily decreased its anti-US atrocities.
Currently, Saudi's challenge is to expand its presence in the
Middle East by using its traditional allies. They have even tried to reform
groups like Al-Nusra in Syria or tried to create new pro-Saudi groups in Syria
but failed on both attempts. ISIS having gone wild was the biggest blow to Saudi Arabia's hope
for dominance in the region. The situation was very similar to how Al-Queda went
rogue during Sept 11th, 2001 attacks of the US, a development which hurt Saudi
Arabia's position in the Middle East (2). At the same time, one should
note that some of Iran's allies in the
region, such as Syria's Assad, have also been a liability for Iran. Basically,
Iran and Saudi cannot hope to have a Caliphate of their own and need to work
with their respective allies when vying for dominance in the Middle East.
Currently, Yemen's Abd Rabbuh Mansur Hadi is Saudi's ally and
Yemen's former president Ali Abdullah Saleh is Iran's ally but in the politics
of this region, allegiances change more rapidly than imagined. For now, Saudi
Arabia's attacks on Yemen are intended to show Saudi as a strong military and
economic power and the immediate objective is to bring Pakistan to provide the
foot soldiers for the war. US logistical support of these military operations is the best
US can do to help Saudi to fill in the vacuum left by US exit so that ISIS will not
fill in the vacuum. Some analysts predict Yemen to become Saudi's Vietnam. Time
will tell whether this conflict will be that long or will be extinguished
through the joint efforts of Iran and Saudi with the help of US mediation.
2. Saudi Committing Shah's Mistake
ایرانسکوپ#
#iranscope