نکته ای در مورد بحث پرویز نیکخواه در مصاحبه عباس میلانی

نکته ای در مورد بحث پرویز نیکخواه در مصاحبه عباس میلانی  http://iranscope.blogspot.com/2015/01/blog-post_85.html
http://www.ghandchi.com/861-abbas-milani-parviz-nikkhah.htm

خوشبختانه در 30 سال اخیر پژوهشهای تاریخی بسیار معتبری در همه عرصه های تاریخ ایران منتشر شده که علاقمندان می توانند در اینترنت پیدا کنند. هفته گذشته مصاحبه ای از آقای دکتر عباس میلانی با بی بی سی منتشر شد که در آن از دکتر پرویز نیکخواه در رابطه با اشتباهات اپوزیسیون پیش از انقلاب در ارزیابی از انقلاب سفید و برخورد جنبش مذهبی با آن، سخن به میان آمده است (1).

 

لازم است گفته شود که دلیل مخالفت اکثریت اپوزیسیون در آنزمان با دکتر پرویز نیکخواه، پس از بازداشت ایشان، به دلیل موضع وی در تأیید انقلاب سفید نبود.  در اپوزیسیون ایران از روز اول انقلاب سفید، کسانی بودند که شعار "اصلاحات آری دیکتاتوری نه" را مطرح کردند که به وضوح به معنی حمایت از اصلاحات مطرح شده در انقلاب سفید در عین مخالفت با دیکتاتوری بود. البته بعدها بخشی از اپوزیسیون سکولار چپ،  15 خرداد را بمثابه نقطه عطف جنبش مردم پس از 28 مرداد ارزیابی کردند و در مورد انقلاب سفید موضعی شبیه به کسانی نظیر آیت الله ناصر مکارم شیرازی در مجله  "مکتب اسلام" اتخاذ کردند، اما حتی آن زمان نیز در اپوزیسیون آنهائی که به شعار "اصلاحات آری دیکتاتوری نه " اعتقاد داشتند همچنان حضور فعال داشته و بخش مهمی از اپوزیسیون سکولار ایران را تشکیل می دادند. مضافاً آنکه لازم است تأکید کنم که هردو بخش جنبش، دکتر پرویز نیکخواه را به دلیل موضع جدید او در مورد انقلاب سفید، محکوم نکردند. گرچه بخشی از چپ در اپوزیسیون سکولار موضع فکری اش نسبت به انقلاب سفید به روحانیت نزدیک بود و با نظر لیبرالها و چپ هایی که معتقد به شعار "اصلاحات آری دیکتاتور نه" بودند، تفاوت داشت، اما واقعیت این است که نه تنها دکتر پرویز نیکخواه در ابتدا به دسته اول تعلق داشت بلکه بعد از تغییر موضع نیز این نبود که به موضع دوم تغییر فکر داده باشد، بلکه حمایت دکتر پرویز نیکخواه بعد از تغییر موضع حمایت هم از انقلاب سفید بود و هم از استبداد و اختناق.

 

دلیل محکوم کردن دکتر پرویز نیکخواه در اپوزیسیون به خاطر همکاری وی با ساواک در آن سالها بود. امروز بسیاری از دست اندرکاران رژیم سابق نیز عملکرد ساواک در آن سالها را محکوم می کنند و این درست نیست که چنین برداشتی داده شود که گویا محکوم کردن دکتر پرویز نیکخواه به دلیل آندسته مواضع نظری بود که بعد از دستگیری مطرح کرد. سالها قبل از او و نیز سالها بعد از او بسیاری در اپوزیسیون نظرات مشابهی داشتند، و به دلیل مواضع سکولارشان همان زمان انقلاب به رغم آنکه با شکنجه و دیکتاتوری شاه سالها مبارزه کرده بودند مورد حمله شدید هواداران آیت الله خمینی قرار گرفتند؛ اما، موضوع مخالفت با دکتر نيکخواه در اپوزیسیون ابداً به این مسائل ربطی نداشت. نگارنده این سطور نه به بحث های شخصی علاقه ای دارد و نه به پلمیک، اما بحث در اینجا موضوعی شخصی نیست و در مورد مواضع سیاسی اپوزیسیون است که هم اشتباهات آن بخش را که همسو با "مکتب اسلام" بوده، تاریخ نگاران ثبت کرده اند و هم نظرات لیبرایها و چپ هایی را که با شعار "اصلاحات آری دیکتاتوری نه،" خواستار دموکراسی سکولار در ایران بودند و این هردو ربطی به محکوم دانستن دکتر پرویز نیکخواه در اپوزیسیون ندارد. حتی مسأله بخاطر ضعف نشان دادن دکتر پرویز نیکخواه در برابر ساواک نبود بلکه بخاطر همکاری فعال دکتر پرویز نیکخواه با ساواک بود.

 

البته مجازات اعدام و از جمله اعدام دکتر پرویز نیکخواه در جمهوری اسلامی محکوم است و آرزو دارم در جامعه ایران هرچه زودتر مجازات اعدام برای همیشه از بین برود. امروز درباره انقلاب سفید بسیاری پژوهشهای ارزشمند بویژه در ارتباط با حقوق زنان و اصلاحات ارضی منتشر شده است. بسیاری از کسانیکه سلطنت رضا شاه و محمد رضا شاه را بسیار مثبت ارزیابی می کنند و از هواداران رژیم پادشاهی در آنزمان بوده و هستند، ابداً عملکرد ساواک و همکاران ساواک را تأیید نمی کنند. برخی ممکن بود زیر شکنجه حرفی بزنند که خود را رها کنند یا ضعف نشان دهند اما آنها که کاسه داغتر از آش شدند، بحث دیگری است. متأسفانه آقای دکتر پرویز نیکخواه از دسته دوم بود. تفاوت زیادی است بین او و تکنوکراتهایی که برای سربلندی ایران در رژیم شاه کار می کردند (2).

سام قندچی، ناشر و سردبير
ایرانسکوپ

http://iranscope.blogspot.com
http://www.iranscope.com

http://www.ghandchi.com  
سی ام دی ماه 1393
January 20, 2015

پانویس:

1. به عبارت دیگر: گفتگو با عباس میلانی (دقیقه 22:10)
https://www.youtube.com/watch?v=E5BgM3dYtrI

2. Toward the Great Civilization
http://iranpoliticsclub.net/history/great-civilization/index.htm

ایرانسکوپ#
#iranscope