دموکراسی
سکولار نه پایان که آغاز کار است
http://www.ghandchi.com/868-democracy-secular.htm
در صد و پنجاه سال گذشته کمونیستها، آنارشیستها، پسامدرنیستها و بنیادگرایان مذهبی نفی دموکراسی سکولار را بر مبنای کمبودهای کشورهای مدرن در عرصه های عدالت اجتماعی، نابرابری های اقتصادی و آزادی های عقیدتی و سیاسی، موجه جلوه داده و اتوپی های خود را بعنوان نوشدارو مطرح کرده اند.
در صد و پنجاه سال گذشته کمونیستها، آنارشیستها، پسامدرنیستها و بنیادگرایان مذهبی نفی دموکراسی سکولار را بر مبنای کمبودهای کشورهای مدرن در عرصه های عدالت اجتماعی، نابرابری های اقتصادی و آزادی های عقیدتی و سیاسی، موجه جلوه داده و اتوپی های خود را بعنوان نوشدارو مطرح کرده اند.
اتوپی کمونیستی و ضدیت آن با دموکراسی سکولار مشخصاً در نقد مارکس به برنامه گوتا به وضوح مطرح شد و طی 100 سال نتایج زیان بار خود را برای جنبش های مترقی نشان داد (1). اتوپی های آنارشیستها و فرامدرنیستها نیز به تفصیل در 10 سال گذشته مورد بررسی قرار گرفته اند (2). و بالاخره اتوپی بنیادگرایان اسلامی، داعشی های سنی و شیعه، امروز بیشترین نابودی بشری را در خاورمیانه رقم می زند (3).
آیا در دموکراسی های سکولار واقعا معایبی که مخالفان می گویند، وجود دارند؟ نه تنها وجود دارند بلکه هر روز مردم در این جوامع با همه این واقعیات دست و پنجه نرم می کنند. تفاوت جامعه مدرن با جامعه قرون وسطایی و رژیمهای توتالیتر دقیقاً در همین است که می توان همه این مسائل را مطرح کرد و در اخبار روزانه مطلع شد و با فعالیتهای نهادهای مدنی و سیاسی و اقتصادی به مقابله با آنها پرداخت. آیا دولت ها در دموکراسی های سکولار برای منافع خود، حقوق بشر در کشورهای دیگر و حتی در کشور خود را زیر پا نمی گذارند؟ بله زیر پا می گذارند و به همین علت در آمریکا سازمانهایی نظیر ای سی ال یو، روز و شب برای کسب حقوق مردم مبارزه می کنند و یا تشکیلاتهای حقوق بشری ایرانیان شکل می گیرند. آیا عدالت اجتماعی در همین قلب آمریکا در یک قدمی کاخ سفید مسأله نیست و بی خانمانها در برف زمستان نمی میرند؟ بله همه اینها واقعیت است اما افراد و تشکیلاتهایی هم هستند که برای بهروزی مردم فعالیت می کنند.
دموکراسی سکولار پایان کار نیست. مدینه فاضله نیست. جامعه مدرن شرایطی است که در آن می شود برای مقابله با همه این مصائب فعالیت کرد اما حتی آزادی ها هم بدون تلاش ضمانتی ندارند و روزگاری در همین آمریکا روزنامه نگاران هدف مکارتیسم قرار گرفتند و برای آزادی بیان مبارزه کردند تا پیروز شدند. آنهایی که با طرح کمبودهای دموکراسی سکولار، مدینه فاضله می خواهند، 100 سال است بعد از مشروطیت از پیشروی جامعه ایران جلوگیری کرده اند. در جامعه مدرن، ما بیشتر اخبار کمبودها و نقصان ها را می شنویم اما به این معنی نیست که وضعیت واقعی بدتر از جامعه قرون وسطایی است هرچند در دومی از خبرها کمتر اطلاع پیدا می کنیم. زمانی بود که لیبرال در جنبش سیاسی ایران به عنوانی بد تبدیل شده بود. شخصاً نه تنها به داشتن دیدگاهی لیبرال افتخار می کنم بلکه تکامل جامعه مدرن در ایران را نه پایان که آغاز راه برای تلاش جهت حل معضلات چه در ایران چه در کل جهان می دانم.
امروز گرچه آینده نگر ها از جان رالز هم از نظر تئوریک جلوتر می روند اما اصل بحث دموکراسی سکولار همچنان به معنی پایان کار نیست. اگر تنها در عرصه اعتقادات نیک بنگریم در بسیاری از جوامعی که دو سه قرن است دموکراسی سکولار برقرار شده حتی تا به امروز حداکثر 10 درصد مردم غیرمذهبی هستند در نتیجه قبول مدل غیرمذهبی دموکراسی سکولار توسط جامعه به قول جان رالز نظیر پذیرفتن تمپلِیت یا الگویی برای کار است و نه آنکه اکثریت مردم غیرمذهبی شده باشند. همین بحث در مورد عرصه های عدالت اجتماعی و حقوق بشری صدق می کند. در نتیجه نیاییم دموکراسی سکولار را مورد حمله قرار دهیم که چرا مدینه فاضله نیست. قرار نبوده باشد و نخواهد بود. اما در این دموکراسی سکولار می شود برای حل همه آن مسائل فعالیت کرد هرچند در واقعیت در جوامعی زندگی می کنیم که هنوز اکثریت جامعه، مذهبی است و ساختارهای حقوقی و واقعی با تفوق های جنسیتی و قومی و طبقاتی و امثالهم در شیرازه جامعه و قوانین را یک روزه نمی توان بطور دموکراتیک تغییر داد. نگاهی به خود افراد مترقی در ایران در زمینه نگرششان در مورد همجنسگرایی بیاندازید تا ببینید که مسأله نمی شود با فرمان مدینه فاضله یک روزه حل شود. البته منظور بحث های کاذب نظیر آمادگی نداشتن مردم برای دموکراسی نیست (4).
به امید
جمهوری
آینده نگر
دموکراتیک
و سکولار در ایران
سام قندچی، ناشر و سردبير
ایرانسکوپ
http://www.ghandchi.com
دهم بهمن ماه 1393
January 30, 2015
دهم بهمن ماه 1393
January 30, 2015
پانویس:
4. آیا مردم ایران برای دموکراسی آمادگی دارند؟
http://iranscope.blogspot.com/2014/11/blog-post_21.html
http://iranscope.blogspot.com/2014/11/blog-post_21.html
متون برگزیده
#iranscope