چهارشنبه، اسفند ۲۷، ۱۳۹۳

آیا حقوق بشر یعنی همه آدم خوب بشوند

http://iranscope.blogspot.com/2015/03/blog-post_60.html
آیا حقوق بشر یعنی همه آدم خوب بشوند

نگاهی ساده به شبکه های اجتماعی ایرانیان در اینترنت نشان می دهد که گویی درک از رسیدن به حقوق بشر این است که همه انسانهای خوب شوند. این آرزو به نوعی دیگر همان شعار معنویت است که آیت الله خمینی با آن به قدرت رسید و برنامه اش ایجاد دولتی بود که به معنویات مردم بپردازد و البته او خود نیز عالی ترین مقام قضایی برای تشخیص خوب و بد فرض می شد. امروز نیز بسیاری از فعالین مدنی و سیاسی ما به این نتیجه رسیده اند که آخوند دروغ می گوید و دنبال معنویت نیست و قرار است معنویت به شکلی سکولار، و یا از طریق اصلاحات مذهبی به دست آید.

جدا از آنکه تعریف از انسان خوب چیست، قوانین و سیستمی منصفانه است که اگر عفریت در آن به قدرت برسد بازهم آن سیستم نگهبان حقوق بشر و دموکراسی بماند. مطمئنا فعالین سیاسی و مدنی ایران فکر نمی کنند در 200 سال گذشته همه رؤسای جمهوری منتخب در آمریکا فرشته بوده اند، با اینحال قبول دارند که طی دو قرن اساساً حقوق بشر و دموکراسی در آمریکا برقرار بوده است هرچند با افت و خیزهای خود.

انسان خوب، ایده آلی است که فلاسفه یونان باستان دنبال می کردند و همه تلاش سقراط در دفاعیاتش این است که نشان دهد خودش خوب است و محاکمه کنندگانش در خطا که او را بد و فاسد کننده جوانان می شناسند. یعنی کار قضاوت درباره خوب یا بد بودن است و محاکمه کنندگان وظیفه خود را تصمیم گیری در مورد خوب و بد متهم می دانند. متهم نیز به همین شکل از خوب بودن خود دفاع می کند و حرفی از حقوق در میان نیست. سقراط هیچ جا در کل دفاعیات خود از حقوق بشر حرفی نمی زند و همه گفتارش در مورد خوب و بد است (1).

در غرب، زمانی که، امثال هیوم در عصر مدرن، تلاش های نظری را برای تبیین انسان خوب، کنار گذاشته و کانون توجه خود را بر حقوق بشر در جامعه و قانون قرار دادند، راهکار روابط انسانی برای جامعه و دولت مدرن پیدا شد (2). جان رالز این موضوع را در کتاب "سخنرانی هائی درباره تاریخ فلسفه اخلاق"  به تفصیل مورد بررسی قرار داده است (3). این گفتمان حقوقی نه تنها در مورد روابط انسانها با دولت در ایران تعیین کننده است بلکه در مورد روابط میان خود فعالین سیاسی و حقوق بشری نیز صادق است و مبنی را نمی شود بر خوبی و بدی گذاشت، و لازم است حقوق مدنی و سیاسی را مد نظر داشت. به عبارت دیگر راه حل ایران در مقابله با سیستم ایدئوژیک کنونی، درک درست از حقوق بشر است، هرچند این حرف به معنی نفی خوبی و بدی نیست (4).

به امید جمهوری آینده نگر دموکراتیک و سکولار در ایران

سام قندچی، ناشر و سردبير
ایرانسکوپ
http://www.ghandchi.com
بیست و هفتم اسفند ماه 1393
March 18, 2015
 
پانویس:
1. قانون و ايران: فضيلت يا حقوق
http://www.ghandchi.com/295-ghAnoon.htm


2. اپوزيسيون: نياز ايران به دولت مدرن
http://www.ghandchi.com/712-iran-needs-modern-state.htm

 
3. بحث رالز در بخش پایانی نوشتار "ایران-جمهوری آینده نگر" مطرح شده است
4. هدف وسيله را توجيه نميکند
http://www.ghandchi.com/270-EndMeans.htm
و بخش پنجم رساله "اسپینوزا در رد علت غائی"
 
متون برگزیده


ایرانسکوپ#
#iranscope

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر

بايگانی وبلاگ