چرا برخی بحثهای تاریخی را مطرح کردم

چرا برخی بحثهای تاریخی را مطرح کردم

http://iranscope.blogspot.com/2015/08/blog-post_93.html

 

دوستی می پرسد که چرا برخی بحث های تاریخی را بتازگی مطرح کرده ام؟

 

ایران در پیچ تاریخی مهمی قرار دارد و معمولاً در چنین زمان ها، هم رژیم و هم اپوزیسیون از تشبیهات تاریخی برای انتقال نظرات خود به مردم بهره می جویند. اما بسیاری از اوقات نیز ممکن است تصوراتی نادرست از تاریخ، خود زندگی مستقلی پیدا کنند و بمثابه استراتژی روز قلمداد شوند همانگونه که دو سال پس از انقلاب 57 عده ای در اپوزیسیون تصور کردند با استبداد صغیر دوران محمد علی شاه روبرو هستند و اقداماتی را انجام دادند که بر مبنای مدل فتح تهران طرح ریزی شده بود و این کار به قیمت نابودی خودشان و دیگران و تشدید خفقان در جامعه تمام شد. رهبران آنها حتی مشخصاً استراتژی خود را به فتح تهران تشبیه می کردند که به فرار محمد علی شاه انجامید. آنگونه که بحث شد آنها حتی درک درستی از دوران فتح تهران در مشروطیت نداشتند (1).

 

تشبیهات تاریخی لزوماً خطرناک و مضر نیستند. مثلاً در انقلاب کبیر فرانسه حتی پوشیدن لباس رومی، نوعی فاصله گرفتن از سنتهای مذهبی مسیحیت قرون وسطی بود که خود را با به عاریت گرفتن پوشش دوران باستان، نشان می داد. پیش از آن نیز انقلابیون آمریکا آنقدر مفتون یونان و روم باستان بودند که تا به امروز اگر به بناهای آن دوران در واشنگتن بروید، نقاشی ها و مجسمه های فراوانی با الهام از یونان و روم باستان می بینید که یادگارهای همان دوران انقلاب آمریکا هستند. حتی سمبل های مصر باستان در انقلاب آمریکا فراوان بوده و هنوز بر روی اسکناس یک دلاری می توان آن را دید (2). البته از سوی دیگر ایالت هایی نیز نظیر کارولینای جنوبی حتی می خواستند برای کشور نوپای آمریکا مذهب رسمی تعیین کنند، و پروتستاتیسم را بعنوان مذهب رسمی در قانون اساسی بگنجانند (3).

 

در خاورمیانه نیز نمونه های مدد گرفتن از تشبیهات تاریخی فراوان است. محمد رضا شاه در جشن های دوهزار و پانصد ساله و نیز در طرح های دروازه های تمدن بزرگ بسیار از تاریخ باستان ایران پیش از اسلام مدد می گرفت تا سمبل هایی برای اندیشه های مدرن خلق کند. همین چند روز پیش سیسی در مصر که بنای جدید کانال سوئز را افتتاح می کرد مراسمی برگزار کرد که از سمبل های دوران فراعنه مصر الهام گرفته بود. به عبارت دیگر هم پوزیسیون و هم اپوزیسیون در زمانهای مختلف از تاریخ مدد می گیرند. داشتن درک درست و علمی از تاریخ می تواند در تشخیص سره و ناسره کمک کننده باشد اما چنانکه کارل پاپر نشان داده تاریخ گرایی خود درکی غیرعلمی است. و بالاخره آنکه این دوست عزیز حق دارد که می گوید مفتون جزئیات تاریخی شدن بجای دستاوردهای آن، می تواند بیشتر مضر باشد تا مفید و ما را ممکن است از آینده نگری بسوی گذشته نگری سوق دهد (4).

 

به امید جمهوری آینده نگر دموکراتیک و سکولار در ایران

 

سام قندچی، ناشر و سردبير ایرانسکوپ

http://iranscope.blogspot.com

http://www.iranscope.com

http://www.ghandchi.com 
بیستم مرداد ماه 1394
August 11, 2015

 

پانویس:

 

1.  گفتمان فتح تهران و فرار محمد علی شاه به همت محمد امینی
http://www.ghandchi.com/963-fathe-tehran.htm

 

2. جمعیت رفراندوم
http://www.ghandchi.com/328-Referendum.htm 

Referendum Society
http://www.ghandchi.com/328-ReferendumEng.htm

 

3. سکولاریسم چیست؟
http://www.ghandchi.com/302-Secularism.htm

What is Secularism
http://www.ghandchi.com/302-SecularismEng.htm

 

4. ترقی خواهی در عصر کنونی
http://www.ghandchi.com/352-taraghikhahi.htm

 

 

 

متون برگزیده

http://featured.ghandchi.com

 

SEARCH

ایرانسکوپ#
#iranscope