برداشت غلط برخی آتئیست ها از مردم عادی مسلمان

برداشت غلط برخی آتئیست ها از مردم عادی مسلمان

http://iranscope.blogspot.com/2015/11/blog-post_3.html

برخی آتئیست ها برداشتشان از مردم عادی مسلمان در ایران این است که آنها دانش علمی و تاریخی درستی ندارند و به همین دلیل گویا در عزاداری تاسوعا و عاشورا در محرم یا مراسم شب قتل حضرت علی در ماه رمضان شرکت می کنند. فکر می کنند اگر مثلاً درباره برخورد امام حسین به زنان ایرانی یا موضع حضرت علی هنگام حمله عمر به ایران افشاگری کنند دیگر این سنتها در میان مردم ایران از بین میرود و بدینگونه پایه های جمهوری اسلامی نابود می گردد. برخی دیگر نیز تصور می کنند با توضیحات علمی در مورد ادعاهای قران درباره خلقت جهان و تکامل بشر به هدف مشابهی می رسند.

 

درست است که مردم عادی مذهبی تا سالها بعد از انقلاب علمی در اروپا اساساً در مورد نجوم و بیولوژی غیرعلمی می اندیشیدند و حتی بجای رفتن به دکتر، به کشیش مراجعه می کردند اما از آن تاریخ قرن ها گذشته است و نه تنها در اروپا بلکه در ایران جمهوری اسلامی مردم برای معالجه حتی شاید بیشتر از آمریکا به دکتر مراجعه می کنند. همچنین آندسته از مردم عادی که به نجوم و بیولوژی توجه دارند از بسیاری از آتئیست های سیاسی در مورد آخرین دستاوردهای علم مطلع تر هستند. در نتیجه دلیل شرکت مردم در این مراسم و شعائر مذهبی ناآگاهی نیست.

 

واقعیت این است که مذهب نه تنها در غرب حتی در ایران نیز سالها است که در عرصه نهادهای جماعتی مردم بقا یافته است. یعنی عضویت در شبکه های کلیسا و مساجد به مردم عادی امکانات فراوان اجتماعی می دهد. مثلاً در زمان بیکاری می توانند برای کاریابی کمک بگیرند. در وقت نیاز دست کم درد دلی کنند. هنگام تنهایی کسی را در کنار خود در مراسم روز یکشنبه کلیسا یا مراسم نماز در مسجد پیدا کنند. هنوز حتی در پیشرفته ترین نقاط جهان نظیر آمریکا و اروپا کماکان این محلهای تجمع مذهبی چنین نقش آفرینی می کنند و امکاناتی نظیر کتابخانه های عمومی و مراکز آموزشی که سکولار هستند جایگاه اصلی را ندارند. استیو جابز پایه گذار شرکت اپل وقتی از دوران بدبختی خود حرف می زد به یاد ناهار مجانی بود که در کلیسای نزدیک خانه اش می خورد.

 

درست است برخی شعائر مذهبی نظیر عید قربان (1) و حجاب (2) در میان مسیحیان در غرب وجود داشته و از بین رفته، و کلا در ایران مسأله ساز است. اما بسیاری از نهادهای جماعتی مذهبی چنین نیست. همه آنها نیز قابل سکولاریزه کردن نیست. مثلا پاپانوئل در غرب خیلی سکولار شده است. البته از نظر علمی کسی بیاید و فقط اعلام کند که پاپانوئل افسانه است و خیال کند مذهب را دارد ریشه کن می کند فقط خودش را مسخره کرده است چون آنها که این افسانه ها را برای خود و کودکانشان تکرار می کنند خود بهتر از هرکس می دانند که دارند افسانه می گویند اما نهاد جماعتی آنها بر این افسانه ها ساخته شده است. خوشبختانه در ایران عید اصلی کشور یعنی نوروز، امروز سکولار است هرچند در تاریخ با مذهب معینی پیوند داشته است. در غرب حتی اینگونه نعمتی هم وجود ندارد. اما مثلا تلاش برای تقویب مهرگان چندان موفق نبوده است و عمومیت یلدا هم مانند گذشته است. کلاً اکثر نهادهای جماعتی چه در غرب و چه در ایران مذهبی هستند و این جایی است که مذهب اساساً باقی مانده است. البته در میان متفکران در عرصه متافیزیک هم مذهب مطرح است (3).

 

به هرحال برخورد برخی از آتئیست ها به مردم مسلمان عادی در ایران نوعی توهین است که گویی مسلمانان از روی نداشتن دانش علمی و تاریخی است که در این مراسم شرکت می کنند در صورتیکه از قیمه نذری تا گریه شب قدر، شرکت در نهادهای جماعتی مذهبی دارویی برای تنهایی انسان است. نگاهی به خارج از کشور کنید و ببینید ایرانیان در خارج که دیگر جمهوری اسلامی نبوده چقدر توانسته اند نهادهای سکولار درست کنند. حداکثر دو سه جمع سیاسی است که پاسخی برای تنهایی بسیاری از مردم عادی نیست. در خود ایران حتی در زمان شاه بسیاری از نهادهای مذهبی که قرض الحسنه می دادند یا به خانواده های بی سرپرست کمک می کردند مذهبی بودند و شبکه هایی بودند که در انقلاب هم نقش ایفا کردند هر چند در دوران شاه نه ضد دولت بودند و نه سیاسی. البته نهادهای مدنی چه در آنزمان و چه امروز وجود داشته اند و درست است که جمهوری اسلامی نهادهای مذهبی را تقویت می کند اما شرکت مردم در این نهادها به دلیل نداشتن علم و ندانستن تاریخ نیست.

به امید جمهوری آینده نگر دموکراتیک و سکولار در ایران

سام قندچی، ناشر و سردبير ایرانسکوپ
http://iranscope.blogspot.com 
http://www.iranscope.com
http://www.ghandchi.com

دوازدهم آبان ماه 1394
November 3, 2015

 

پانویس:

 

1. از عید قربان تا مبارزه با بدحجابی
http://www.ghandchi.com/474-BadhejabiGhorban.htm

 

2. کدام «شعائر» پايدارترند؟ بحثي در مورد مسئلهء «حجاب»
http://www.ghandchi.com/540-Hejab_e_Eslami.htm

 

3. آيا بقای متافيزيک با موجوديت بيولوژيک ما مرتبط است؟
http://www.ghandchi.com/709-ScienceMetaphysics.htm

 

متون برگزیده
http://featured.ghandchi.com


 

SEARCH

----------------------
http://www.iranscope.com