سه‌شنبه، آبان ۰۵، ۱۳۹۴

عدالت برای ایران: وکالت رایگان، به اداره معاضدت کانون وکلای محل اقامت خود مراجعه کنید

عدالت برای ایران: وکالت رایگان، به اداره معاضدت کانون وکلای محل اقامت خود مراجعه کنید
http://iranscope.blogspot.com/2015/10/blog-post_27.html

 
با اینکه داشتن وکیل، یک حق است، اما بسیاری از اوقات، افراد به دلیل عدم‌ توانایی پرداخت هزینه‌‌های گرفتن وکیل، نمی‌توانند این حق خود را استفاده کنند. بسیاری از فعالان مدنی و سیاسی، که زندگی عادی، وقت و امنیت خود را برای فعالیت‌‌های عام المنفعه هزینه کرده اند، وقتی گرفتار نظام قضایی ایران می‌شوند، بی دفاع، باقی می‌مانند. به بیان دیگر، به خصوص در رابطه با پرونده‌‌های کیفری سنگین مانند قتل و یا پرونده‌‌های سیاسی و امنیتی، علاوه بر عدم آمادگی بسیاری از وکلا برای قبول وکالت در این حوزه‌ها، مساله عدم توانایی متهمان برای پرداخت حق الوکاله می‌تواند عاملی مضاعف برای نقض حقوق اساسی افراد محسوب شود.

در رابطه با پرونده‌‌های حساس سیاسی یا امنیتی این مساله نمود بیشتری دارد زیرا از یک سو به سبب فشارها و تهدیدات فراوان، تعداد وکلایی که حاضر به قبول وکالت در این پرونده‌ها باشند به تدریج کمتر شده است و از سوی دیگر وکلایی که همچنان مایل به قبول وکالت در این پرونده‌ها هستند و از تخصص و تجربه کافی برخوردارند، ممکن است خود از توانایی مالی و زمانی محدودی برای وکالت رایگان و تحمل مشکلات و هزینه‌‌های مرتبط با آن مانند سفر و پرداخت مالیات و غیره برخوردار باشند. سایر وکلا نیز ممکن است مبالغ حق الوکاله هنگفتی مطالبه کنند که هر کسی قادر به پرداخت آن نباشد. همین مساله موجب شده بسیاری از کسانی که خود را در مظان اتهامات سیاسی یا امنیتی می‌بینند و یا خانواده آنها قادر به انتخاب وکیل تعیینی نباشند.

در چنین مواردی اگر اتهامات وارده به حدی سنگین باشد که امکان محکومیت به اعدام یا حبس ابد و یا سنگسار وجود داشته باشد و متهم وکیل انتخابی تعیین نکرده باشد، دادگاه وظیفه قانونی دارد برای او وکیل تسخیری تعیین کند. در این موارد دادگاه موظف است از کانون وکلا درخواست معرفی وکیل تسخیری کند و این کار از طریق کمیسیون تسخیری کانون‌‌های وکلا صورت می‌گیرد. عدم برخورداری از وکیل در این پرونده‌ها از موارد ایراد دادرسی است و می‌تواند موجب نقض حکم در مراحل بعدی باشد. با این حال کارآمدی وکالت تسخیری در پرونده‌‌های حساس و مهم مورد تردید است و گاه موجب نتایج نامطلوبی برای متهم می‌شود.

اما در سایر پرونده‌هایی که مجازات مرگ ندارند، دادگاه وظیفه‌ای برای یافتن وکیل برای متهم ندارد و متهم می‌تواند در تمامی مراحل پرونده بدون وکیل باقی بماند. در اینگونه پرونده‌ها که فرد مطلقا قادر به پرداخت هزینه‌‌های وکالت نیست و نتوانسته وکیلی را بیابد که کار دفاع از او را به رایگان تقبل کند، درخواست وکالت معاضدتی از کانون وکلا بتواند به عنوان آخرین راه گزینه مناسبی به نظر می‌رسد.

اداره معاضدت قضایی، بخش از کانون وکلا است که اقدام به ارائه مشاوره حقوقی رایگان و در صورت لزوم، معرفی وکیل رایگان می‌کند. در صورت احراز شرایط و درخواست پذیرش متقاضی از سوی اداره معاضدت، مشاوره حقوقی لازم به فرد ارائه می‌شود و اگر دفاع در دادگاه ضرورت داشته باشد یکی از وکلای دادگستری برای وکالت از سوی متقاضی تعیین می‌گردد. در این صورت فرد متقاضی هیچگونه هزینه ای برای دریافت مشاوره یا وکالت نمی‌پردازد و از سوی دیگر می‌تواند در صورت عدم پیگیری مناسب از سوی وکیل معاضدتی خواهان پاسخگو نمودن او از سوی اداره معاضدت شود. این خدمات به خصوص می‌تواند در طرح دعاوی خصوصی و خانوادگی مفید باشد.

اما ارائه خدمات وکالت معاضدتی منوط به احراز یک شرط اساسی یعنی عدم بضاعت است. بدین معنی که باید اثبات شود متقاضی فاقد توانایی مالی برای پرداخت حق الوکاله است. احراز عدم بضاعت متقاضی (اعسار) می‌تواند از طریق استشهادیه‌ای که توسط افراد مطلع از وضعیت مالی فرد تنظیم می‌شود و توسط معتمدین محل، مسجد محل یا کلانتری تایید می‌شود صورت گیرد. در دعاوی حقوقی غیر کیفری هم که متقاضی، درخواست اعسار از پرداخت هزینه دادرسی داده و درخواست او پذیرفته شده باشد، همان حکم اعسار کفایت می‌کند. باید دانست که برخی کانون‌های وکلا تنها در پرونده‌‌های حقوقی (غیر کیفری) و آن هم فقط به خواهان پرونده خدمات حقوقی می‌دهند که رویه ای غلط و منافی وظیفه معاضدت کانون است.

از سوی دیگر باید توجه داشت وکلایی که به عنوان وکیل تسخیری یا معاضدتی تعیین می‌شوند حق الوکاله بسیار ناچیزی بابت خدمات خود از کانون وکلا دریافت می‌کنند و با توجه به اینکه همه وکلا ملزم به قبول تعدادی پرونده معاضدتی در هر سال هستند ممکن است علیرغم میل خود ناچار به قبل وکالت معاضدتی شده باشند. همین مساله ممکن است بر کیفیت کار آنها تاثیر بگذارد و رغبت چندانی به پیگیری پرونده نشان ندهند. با این حال برخی از وکلا خود داوطلب همکاری با کمیسیون تسخیری یا اداره معاضدت می‌شوند که موجب می‌شود با رغبت بیشتری امور پرونده را پیگیری کنند.

به علاوه تردیدی نیست که همه وکلا از سطح تخصص و تجربه مساوی برخوردار نیستند و به همین دلیل نحوه ارجاع پرونده به وکلای غیر تعیینی تا حد زیادی به شانس و اقبال متقاضیان بستگی دارد و در بسیاری از موارد موجب ارجاع پرونده به وکلایی می‌شود که فاقد تجربه و تخصص لازم برای پیگیری مؤثر در پرونده متقاضیان هستند. با این حال برخی تحولات در سالهای اخیر در اداره معاضدت کانون وکلا اتفاق افتاده که تا حدی این معایب را کاهش داده و مساله تخصص و توانایی وکلا برای دفاع در هر پرونده تا حدی مورد توجه قرار می‌گیرد.

بی تردید سیستم وکالت تسخیری و معاضدتی در ایران بسیار ناکارآمد است و تمام بار آن بر دوش کانون‌های وکلا گذاشته شده است که هیچ سهمی از بودجه عمومی دریافت نمی‌کنند. قوه قضائیه ایران که مسئول اصلی تحقق عدالت در ایران است و بودجه عظیمی به آن تعلق می‌گیرد هیچگونه کمک و مشارکتی در این سیستم نمی‌کند و همین مساله موجب تضییع حق افراد در تعیین وکلای انتخابی خود می‌شود. سیستم صحیح معاضدت که در برخی از کشورهای دیگر اجرا می‌شود بدین نحو است که اجازه انتخاب وکیل را به خود متقاضیان می‌دهد و وکیل می‌تواند حق الوکاله خود را از یک صندوق مخصوص دولتی دریافت کند.

همینجا لازم است به مساله مرکز مشاوران حقوقی قوه قضائیه موسوم به ماده ۱۸۷ هم اشاره شود که توسط قوه قضائیه با ادعای دسترسی آسان‌تر به خدمات حقوقی تاسیس شد و به معضلی اساسی در سیستم وکالت در ایران تبدیل شده است. گرچه ممکن است در بین مشاوران عضو این مرکز افراد با تجربه و آزاده‌ای نیز باشند که مایل به دفاع از حقوق متهمان در پرونده‌‌های حساس باشند ولی تجربه سال‌های گذشته ثابت کرده است که این کار ممکن است به لغو پروانه برخی مشاوران این مرکز بیانجامد و همین مساله آزادی دفاع آنان را به شدت محدود می‌کند. بر همین مبنا مراجعه به مشاوران حقوقی قوه قضائیه برای وکالت در پرونده‌‌های سیاسی و امنیتی علی الاصول توصیه نمی‌شود. به علاوه در پرونده‌‌های کیفری سنگین مانند قتل و تجاوز اصولا مشاوران این مرکز که قریب به اتفاق آنها پروانه پایه دو دارند فاقد صلاحیت قبول چنین پرونده‌هایی هستند.

در پایان مجددا تاکید می‌شود که استفاده از خدمات وکلای تسخیری یا معاضدتی قطعا گزینه مطلوبی نیست و ایرادات متعددی بر آن وارد است ولی گاه برای برخی از متهمان و خانواده آنها ممکن است تنها راه موجود باشد. به علاوه استفاده از وکلای تسخیری یا معاضدتی معمولا بر نداشتن وکیل ترجیح دارد و می‌تواند حداقلی از اطلاعات حقوقی و حق دفاع را برای متهمان تامین کند. با این حال همانطور که گفته شد این کار باید به عنوان آخرین راه و با توجه به ویژگیهای پرونده و صرفا در شرایطی پیگیری شود که متقاضی مطلقا قادر به پرداخت حق الوکاله و تعیین وکیل مناسب و مورد نظر خود نیست. وکلای معاضدتی باید به اداره معاضدت کانون درباره عملکرد خود گزارش دهند و در صورتی که کار خود را درست انجام ندهند می‌شود از کانون وکلا خواست که آنها را مورد سئوال و پاسخگویی قرار دهد.

برای بهره مندی از وکیل تسخیری دادگاه رسیدگی کننده موظف به مکاتبه با کانون وکلا است و در صورت کوتاهی دادگاه باید این حق قانونی را به طور جدی پیگیری کرد. برای استفاده از خدمات معاضدت حقوقی باید به اداره معاضدت در کانون وکلای محل اقامت خود مراجعه کنید. اداره معاضدت کانون در تهران در خیابان سعدی شمالی روبروی مسجد قائم ساختمان ۲۵۰ طبقه هشتم قرار دارد که متفاوت از محل اصلی کانون در خیابان زاگرس است. کمیسیون‌های معاضدت در سایر کانون‌ها در محل اصلی هر کانون مستقر هستند و البته میزان فعالیت و توایی حمایت آنها قابل مقایسه با کانون مرکز در تهران نیست. همچنین می‌توان به کمیسیون‌های مختلف کانون وکلا به خصوص کمیسیون‌‌های حقوق بشر و وکلای عضو آنها هم اشاره کرد که ممکن است بتوانند برای این منظور در برخی پرونده‌ها مساعدت کنند. در هر حال توصیه می‌شود افراد نیازمند وکیل یا خانواده آنها در صورتی که هیچ موفقیتی در انتخاب وکیل تعیینی پیدا نکنند، امکان استفاده از وکالت تسخیری و معاضدتی را هم در نظر داشته باشند.البته همانطور که گفت شد این مساله بستگی به به شرایط هر پرونده دارد و قطعا برای تمام پرونده‌ها توصیه نمی‌شود.

برای اطلاعات بیشتر می‌توانید با ما مشورت کنید.

ایمیل با امنیت بالا: moshaver@protonmail.com

اسکایپ: moshaver.shahrvand1
ایمیل: moshaver.shahrvand1@gmail.com

فیس بوک: https://www.facebook.com/moshaver.shahrvand

منبع:
http://justice4iran.org/persian/j4iran-activities/get-a-free-lawer

مطالب ضمیمه:

برای همه کسانی که ممکن است یک روز دستگیر شوند-آموزش به خانواده برای اطلاع‌رسانی سریع در مورد بازداشت
http://justice4iran.org/persian/j4iran-activities/teach-your-familly-who-to-call-when-you-are-arrested/

برای همه کسانی که ممکن است یک روز دستگیر شوند- احضار، بازداشت و سایر قرارهای تامین
http://justice4iran.org/persian/j4iran-activities/booklet-1-dastgiri

برای همه کسانی که ممکن است یک روز دستگیر شوند- اصول حاکم بر دادرسی و مراحل مختلف رسیدگی به اتهام-چزوه دوم
http://justice4iran.org/persian/j4iran-activities/booklet-2-dastgiri

برای همه کسانی که ممکن است یک روز دستگیر شوند- بازجویی و شکنجه
http://justice4iran.org/persian/j4iran-activities/booklet-3-dastgiri

سیزده نکته امنیتی که همگان باید به آن عمل کنند
http://justice4iran.org/persian/j4iran-activities/13-points


 



----------------------

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر

بايگانی وبلاگ