فيروزه خطيبی-هفت سال از درگذشت ویگن، سلطان جاز ایران گذشت

هفت سال از درگذشت ویگن، سلطان جاز ایران گذشت
فيروزه خطيبی
http://www.voanews.com/persian/news/arts/Vigen-2010-10-26-105837633.html

دوستان، دوستداران و اعضای خانواده ویگن در هفتمین سالگرد درگذشت این سلطان جاز ایران، برسرمزاراو در گورستانی در حومه لس آنجلس گردهم آمدند تا یاد او را گرامی بدارند.

ویگن دردریان در روز دوم آذرماه ۱۳۰۷ در همدان به دنیا آمد و در چهارم آبان ۱۳۸۲ در شهر لس‌آنجلس در ایالت کالیفرنیا در سن ۷۳ سالگی بر اثر ابتلا به بیماری سرطان درگذشت. او خواننده و هنرپیشه ای محبوب بود که هرچند در رشته نقشه برداری تحصیل کرده بود اما با علاقه ای که به موسیقی داشت در نوجوانی به خواندن و نواختن گیتار در کافه ها پرداخت اما این اجرای آهنگ ها و ترانه ها در رادیو تهران بود که در مدت زمانی کوتاه محبوبیت و شهرت زیادی برای او به همراه آورد.

صدای گرم ویگن که با نوای گیتارش همراه می شد با شعرهایی با مضامین و ملودی های تازه با الهام از موسیقی «جاز» و حتی راک اندرولی که آن روزها در جهان رواج پیدا کرده بود چهره تازه ای از او در صحنه موسیقی ایران ارائه داد.

ویگن در دورانی که هنوز شهرت چندانی در خوانندگی نداشت در فیلم «چهار راه حوادث» به کارگردانی ساموئل خاچیکیان کارگردان برجسته ارمنی تبارنقش کوچکی برعهده گرفت و کمی بعد در فیلم دیگری به نام «خون و شرف» بازی کرد. اما پس از آن که شهرتش در خوانندگی به اوج رسید در فیلم های دیگری از جمله ظالم بلا، تپه عشق، آتش و خاکستر و اعتراف بازی کرد.

در آن دوران که چند سالی از نمایش اولین فیلم ایرانی به نام «طوفان زندگی» که موسیقی و ترانه هایی توسط خوانندگان و نوازندگان سرشناس آن زمان چون بنان و حسین تهرانی در آن اجرا شده بود می گذشت، موسیقی و ترانه نقش مهم و سازنده ای درسینمای ایران داشت و به همین دلیل در اغلب فیلم های آن دوران رقص و موسیقی و ترانه به نحوی گنجانده می شده است. به همین جهت تهیه کنندگان و کارگردانان سینمای ایران همواره در پی فرصتی بودند که علاوه بر صدای خوانندگان معروف رادیو و بعدها تلویزیون از بازی آن ها نیز در این فیلم ها استفاده کنند. اما شهرتی که ویگن از راه خوانندگی به دست آورد به مراتب بیشتر از معروفیت او به عنوان یک بازیگر سینما بود.

پدربزرگ مادری ویگن اهل همدان و فردی سرشناس و متمول بود اما پدر او از مهاجرینی بود که در زمان قتل عام ارامنه از ترکیه به ایران گریخته و در نهایت با مادر ویگن ازدواج می کند و اجازه می یابد که در باغ خانوادگی آن ها زندگی کند. ویگن چهارمین فرزند خانواده بود که از دو خواهر و شش برادر تشکیل می شدند.

ژولیت خواهربزرگ ترویگن که هنوز درایران زندگی می کند چند سال پیش ضمن گفتگو با یکی از نشریات داخل کشور درمورد شرایط زندگی خانواده شان چنین گفته بود:« اول که همدان بودیم. همه در همدان به دنیا آمدیم. بعد به بروجرد رفتیم. حدود دو سال آنجا زندگی کردیم که پدرم در سن جوانی سخت مریض شد، ذات الریه او را از پا درآورد. بعد از مردن پدرم ما خیلی فقیر شدیم. خانواده‌ی مادری هم که متمول بودند در زمان اشغال ایران توسط متفقین همه اموال‌شان را از دست دادند و ورشکست شدند. هشت بچه‌ی گرسنه روی دست مادرم مانده بود و تنها راه برای سیر کردن شکم ما این بود که به اراک برویم. دایی داشتیم که در اراک یک کارخانه مشروب سازی داشت. دایی ام پیغام داده بود که به منزل آنها برویم، یک سالی هم آنجا بودیم. از اراک رودخانه خروشانش را به یاد می‌آورم و روزی که آب رودخانه ویگن را با خودش برد. مسافت زیادی ویگن به همراه جریان آب می‌رفت تا اینکه در نقطه ای که رودخانه دو شاخه می‌شد،آب او را به داخل باغ یکی از اشراف زادگان اراکی برده بود و در آنجا باغبانی او را از داخل آب بیرون کشیده بود. بعد از اراک به تبریز رفتیم اما این مهاجرت‌ها هم ما را از گرسنگی نجات نمی‌داد. همیشه خوراک مان سیب زمینی آب پز بود، ما دوران کودکی سختی داشتیم.»

ویگن در نوجوانی از یکی از اعضای فامیل به نام «بوریس» که تازه از روسیه آمده بود نواختن گیتار را آموخت. ژولیت در این مورد می گوید:«آن زمان ها ویگن در خانه آواز می خواند و همه ما با او دعوا می کردیم که چرا می خوانی. او هم به گوشه ای می رفت و برای خودش می خواند.»

بعدها که ویگن برای خدمت سربازی به آبادان رفت در آنجا برای سربازان آواز می خواند تا یک روز خبر آوازخوانی او به گوش فرمانده شان می رسد. فرمانده با شنیدن صدای ویگن از او می خواهد که در باشگاه افسران روی سن برایشان بخواند.

نوع موسیقی ویگن از ملودی های ارمنی و ترکی و گاه اروپایی برگرفته شده بود و به صورتی با خلاقیت های خاص این خواننده و نوازنده هنرمند ادغام شده بود. تا حدی که این موسیقی کم کم جایگاهی برای خود پیدا کرد و به «جاز ایرانی» معروف شد و به همین دلیل هم ویگن بعدها لقب «سلطان جاز ایران» را گرفت هرچند موسیقی تلفیقی او ارتباط زیادی با موسیقی جاز نداشت اما خود او آهنگ می ساخت و در دهه ۱۳۳۰ و ۱۳۴۰ میلادی او یکی از محبوب ترین خوانندگان زمان خود محسوب می شد.

ویگن تخصص خاصی درخواندن ترانه های دوصدایی با خوانندگان دیگر داشت از جمله خوانندگان محبوبی چون «دلکش» که ترانه معروف «بردی از یادم» با صدای این دو یکی از محبوب ترین ترانه های ۵۰ سال اخیر ایران به شمار می رود. ویگن ترانه هایی هم با پوران و هایده اجرا کرده است که هنوز از شنیدنی ترین ترانه های پاپ ایرانی محسوب می شوند.

ویگن در اوایل دهه ۱۳۵۰ به آمریکا رفت و در آنجا برای دومین بار ازدواج کرد اما بعدها و در دوران پس از انقلاب دخترهای او ژاکلین (ترانه سرا ) و آیلین (بازیگر و مجری تلویزیونی )در آمریکا به او پیوستند و چند سال بعد برادر شاعر او کارو نیز به آمریکا آمد. کاروکه او نیز یک سال پس از مرگ ویگن دارفانی را وداع گفت بسیاری از اشعار ویگن را در اوایل سال های فعالیت های هنری برای او ساخته بود.

اخیرا به همت آیلین دختر ویگن، یک دی وی دی چهار ساعته که مجموعه ای است از آثار سینمایی، کنسرت ها و موزیک ویدیوهای ویگن که در ضمن داستان زندگی او نیز به صورت مستند و به روایت خود این هنرمند فقید در لابلای آن گنجانده شده به بازار آمده است. آیلین در این مورد می گوید:«مردم ایران پدرم را دوست داشتند و ما می خواهیم خاطره او و تاثیری که او بر روی موسیقی پاپ کشورمان داشته برای همیشه در قالب این فیلم چهارساعته برای آیندگان باقی بماند.»