جمعه، آبان ۲۱، ۱۳۸۹

فيروزه خطيبی-جایزه اوسیستکی سال ۲۰۱۰ نروژ به منصور کوشان نویسنده حامی آزادی بیان ایرانی تعلق گرفت


جایزه اوسیستکی سال ۲۰۱۰ نروژ به منصور کوشان نویسنده حامی آزادی بیان ایرانی تعلق گرفت
فيروزه خطيبی
http://www.voanews.com/persian/news/arts/MansourKoushan-2010-11-11-107257208.html

منصور کوشان، نویسنده ، نمایشنامه نویس و سردبیر فصلنامه فرهنگی و ادبی «جنگ زمان» برنده جایزه اوسیستکی سال ٢٠١٠ نروژ شد. این جایزه هرسال به یک نویسنده و فعال حقوق بشری که مدافع آزادی بیان بوده است اهدا می شود و به نویسندگانی تعلق می گیرد که در زندگی اجتماعی ، فرهنگی و ادبی خود همواره از حقوق بشر و آزادی بیان دفاع کرده اند.

منصور کوشان، از اعضای فعال کانون نویسندگان ایران ، در طول فعالیت های فرهنگی و ادبی خود چه در ایران و چه در دوران زندگی در اجباری همواره در راه احیای حق آزادی بیان قلم زده و امروز نیز با انتشار نشریه «جنگ زمان» در نروژبه این کار ادامه می دهد.

منصور کوشان در دی ماه ١٣٢٧ در اصفهان به دنیا آمد و سال های جوانی را به نوشتن شعر ونمایشنامه گذراند و از نسل جوان حلقه موسوم به «جنگ اصفهان» محسوب می شود. یکی از نخستین نمایشنامه های منصور کوشان به نام «فریادی برای گوش های کر»در سال ١٣٥٣ روی صحنه برای تلویزیون ملی آن زمان ضبط شد. او همچنین برنده مسابقه نمایشنامه نویسی برای نمایش «روزهای امروز و فردا» شد و سپس به شغل مسئول مرکز فرهنگی رادیو تلویزیون ملی ایران ، مرکز اصفهان درآمد.

در این سال ها، منصور کوشان در کنار طراحی و کارگردانی نمایشنامه هایی از خود و دیگران، کلاس های آموزش نمایشنامه نویسی و کارگردانی را نیز اداره می کرد و همکاری های مستمری با گروه تاتر دانشگاه اصفهان داشت. اما از آن جا که اجرای نمایش های او، مانند "الف، لام، میم"، "وعده ی ملاقات"، "بودن از نبودن" و غیره با مشکل ساواک روبرو شد، در پاییز سال ١٣٥٤اصفهان را به مقصد تهران ترک کرد.

کوشان در تهران، ضمن نوشتن چند نمایشنامه و انتشار آن ها در نشریه هایی چون ماهنامه رودکی، با تلویزیون و مطبوعات همکاری می کرد و نقدهای تئاتری او راهگشای دیدگاه های تازه ای در نقد تاتر به شمار می رفت. یکی از مهم ترین کارهای این دوران منصور کوشان بررسی کامل نمایشنامه های اکبر رادی در ویژه نامه های روزنامه آیندگان و ماهنامه رودکی بود.

منصور کوشان پس از انقلاب سال ١٣٥٧، همکاری اش را با صدا و سیما قطع کرد و هفته نامه "ایران" را منتشر کرد وتا بهار سال ١٣٥٩، مدیر و سردبیر آن بود. پس از تعطلیلی نشریات آزاد، کوشان نیز چون بسیاری از شاعران و نویسندگان تا سال پ خانه نشین شد وبه دلیل محدودیت های سانسور به ویژه برای تاتر، رو به داستان نویسی و رمان نویسی آورد. او از سال ١٣٦٤ به مدت سه سال با صدا و سیما به صورت برنامه ای همکاری کرد و چند نمایشنامه تلویزیونی، مجموعه تلوویزیونی و فیلم ساخت که همه آن ها توقیف یا با سانسور بسیار پخش شدند. از آثاری که در این دوره ساخت و هرگز پخش نشد، نمایش «در حضور»، فیلم «بچه مردم»، سریال «اندرلطایف روزگار» را می توان نام برد و از مجموعه های پخش شده باسانسور شدید، سریال "به دنبال سیمرغ"، که بازسازی زندگی و آثار شخصیت های مهم تاریخ ادبیات ایران بود.

فضای ناامن و بگیر و ببند تلویزیون رژیم اسلامی و سانسور پی در پی، کوشان را بر آن داشت تا باز به سوی نقد ادبی و روزنامه نگاری روی بیاورد. از این رو پس از همکاری با نشریه آدینه و انتشار مقاله هایی در باره تاتر، تلویزیون، شعر و عرفان، سردبیری ماهنامه ی «دنیای سخن» را به عهده گرفت و پس از تعطیلی موقت این نشریه، با همکاری عباس معروفی مجله گردون را منتشر کرد و کوشید به مفاد بیانیه ای که در باره ی نسل سوم ادبیات ایران منتشر کرده بود، جامه ی عمل بپوشاند.

درفضای فرهنگی همین دوره کوشان موفق شد رمان «محاق » و مجموعه داستان «خواب صبوحی و تبعیدی ها» را منتشر کند که هر دو با استقبال خوانندگان روبرو شد. پس از توقیف و انتشار مجدد مجله گردون، کوشان دیگری همکاری اش را با آن ادامه نداد و در سال ١٣٧٠ ضمن فعالیت در راستای احیای کانون نویسندگان، موفق شد ماهنامه تکاپو را منتشر کند که هم نقش مهمی در شکل گیری جمع مشورتی کانون نویسندگان داشت و هم نقش مهمی در معرفی ادبیات مدرن و یکی از مهمترین و تأثیرگذارترین نشریه های ادبی بعد از انقلاب به شمار می رفت. کوشان بعد از تعطیلی تکاپو، در کنار فعالیت در جمع مشورتی کانون نویسندگان، انتشار کتاب هایش، چون مجموعه شعرهای «قدیسان آتش و خواب های زمان»، و رمان «آداب زمینی» را منتشر کرد و دو شماره ی گاه نامه «بوطیقای نو» را به چاپ رساند. او پس از یک وقفه ی طولانی پس از حادثه ی اتوبوس ارمنستان هیچ فعالیت فرهنگی نداشت اما پس از مدتی سردبیری مجله «آدینه» را به عهده گرفت و آن را پس از سال ها، به صورت یک دو هفته نامه منتشر کرد تا این که محکوم به کشته شدن و رفتن از ایران شد.

از فعالیت های دیگر منصور کوشان، می توان به همکاری او در برپایی «سیمنار نیما یوشیج» در بادله ساری، مسولیت او در دعوت از نویسندگان برای سفر به ارمنستان، تدوین و جمع آوردی امضای بیانیه «ما نویسنده ایم» یا و یکی از اعضای اصلی هیئت برگزاری و تدارک «مجمع عمومی کانون نویسندگان»اشاره کرد.

منصور کوشان در طول سال های زندگی در ایران بارها به صورت انفرادی یا همراه دیگر نویسندگان بازداشت شد و مورد بازجویی قرار گرفت. آخرین بازداشت او در مهر ماه ١٣٧٤ صورت گرفت که ادامه آن همراه شد با تعقیب او، دوستان و همکارانش و نهایت کشته شدن محمد مختاری و محمدجعفر پوینده. هم زمان با بازداشت نویسندگان و اوج قتل های زنجیره ای کوشان این شانس را یافت که به مناسبت پنجاهمین سالگرد اعلامیه ی حقوق بشر، از طرف خانه ی آزاد یبان و انجمن قلم نروژ برای سخنرانی به اسلو دعوت شود و در روز هشتم دسامبر، یک روز بعد از گم شدن محمد مختاری ایران را ترک کرد و چون چند روز بعد از کشته شدن مختاری و پوینده، لیست مرگ نویسندگان افشا و منتشر شد و نام او در صدر آن قرار داشت، دیگر به ایران باز نگشت و نهایتا درنروژ سکونت گزید.

کوشان در شهرهای کشورهای مختلف اروپایی ده ها جلسه شعرخوانی، داستان خوانی و سخنرانی داشته است. در نیمه دوم سال ١٩٩٩ پناهندگی سیاسی نروژ را پذیرفت و برای نوشتن بخش ایران "دایرت المعارف سانسور جهان" با چهارده نویسنده دیگر از کشورهای مختلف همکاری کرد. این کتاب هم زمان با افتتاحیه کتابخانه اسکندریه در مصر، به زبان نروژی و انگلیسی منتشر شده است.

منصور کوشان از آپریل سال٢٠٠٠ به عنوان نویسنده مهمان در شهر استاوانگر، در جنوب غربی نروژ اقامت دارد. او پس از یک سال به مقام مدیریت هنری تاتر سولبرگ این شهر گزیده شد و نمایشنامه‌هایی از خود و نویسندگان جهان را به زبان نروژی طراحی و کارگردانی کرد که با استقبال تماشاگران و به ویژه منتقدان روبرو شد. در چند سال گذشته منصور کوشان توانسته است رمان‌ها، نمایشنامه‌ها و داستان‌ها و آثار تحقیقی دیگری نیز بنویسد که هم اکنون در دست انتشار است از جمله جلد دوم رمان «دهان خاموش»، نمایشنامه «دعوت» و اثر مهم«جست و جوی خرد ایرانی».

منصور کوشان هم اکنون در نروژ اقامت دارد به کار سردبیری فصل نامه ی فرهنگی، ادبی و هنری "جنگ زمان" اشتغال دارد که یکی از مهم ترین نشریات ادبی فارسی زبان خارج از کشور به شمار می رود.

جایزه اوسیستکی روز دوشنبه پانزدهم نوامبر در خانه ادبیات اسلو به منصور کوشان اهدا خواهد شد و این نویسنده پس از دریافت جایزه خود سخنرانی نیز خواهد داشت.

جایزه اوسیستکی نخستین بار در سال ۱۹۹۴ بنیان گذاشته شد و از آن سال تاکنون هرسال به یک نویسنده اهدا می‌شود. به گزارش انجمن جهانی قلم ، ۹۷ درصد نویسندگانی که تاکنون این جایزه را از آن خود کرده‌اند از کوشندگان و مبارزان آزادی بیان در جهان بوده‌اند. سال گذشته، محمد عمر، نویسنده فلسطینی مقیم آمریکا جایزه اوسیستکی را از آن خود کرد. کارل فن اوسیتسکی، روزنامه‌نگار، ناشر آلمانی و از طرفداران صلح و مخالفان امپراتوری سوم در آلمان بود.



هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر

بايگانی وبلاگ